Brieven zijn zelfs vandaag de dag een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Ondanks WhatsApp en e-mails zitten er nog regelmatig verzegelde enveloppen in onze brievenbussen. In de meeste gevallen zijn dit brieven van verzekeringsmaatschappijen, openbare instellingen of de werkgever. Maar ook privé is het nog steeds een mooie manier om een boodschap over te brengen. Steeds meer mensen leren de rust en onthaasting die het schrijven van een brief biedt, te waarderen. Een envelop is nodig om ervoor te zorgen dat deze brief onbeschadigd bij de ontvanger aankomt. Maar dat is niet altijd het geval geweest, zoals blijkt uit de Geschiedenis van de envelop.
Schrijven zonder enveloppen: geschiedenis vóór de eerste envelop
Het bezorgen van berichten in tekstvorm heeft een lange traditie. Voordat er internet was of rechtstreekse berichten op de mobiele telefoon, stuurden mensen elkaar brieven. Maar in plaats van ze in enveloppen te verpakken, gebruikten zij andere manieren om ze te beschermen tegen nieuwsgierige blikken en ongerechtvaardigd lezen. Het briefzegel was een belangrijk onderdeel van deze periode: met behulp van was verzegelden de mensen hun gevouwen of opgerolde brieven. Achteraf was het altijd duidelijk dat de brief was geopend omdat de verzegeling was verbroken. Maar op een gegeven moment was deze methode te kostbaar. Er moest een alternatief komen.
De eerste enveloppen in de geschiedenis
In het begin van de 19e eeuw verscheen de envelop. Zijn geschiedenis begon met de Britse kantoorboekhandelaar S.K. Brewer: in 1820 vond hij in Brighton de eerste envelop uit waar brieven in konden worden gestoken. Dit bespaarde de mensen het werk om hun brieven eerst te vouwen of te rollen en ze vervolgens te moeten verzegelen. Daarnaast bood het gebruik van een envelop extra schrijfruimte, omdat de achterzijde van het briefpapier kon worden beschreven. Ze werden aanvankelijk met de hand gemaakt: met behulp van een metalen sjabloon vouwde Brewer elk stuk papier afzonderlijk in vorm zodat het een envelop werd.
Enveloppen in massaproductie: verandering vanaf 1940
Het handwerk dat nodig was voor het maken van enveloppen, was net zo arbeidsintensief als het eerdere vouwen en verzegelen. Maar de vraag groeide gestaag. De mogelijkheden verbaasden mensen. De geschiedenis van de enveloppe gaat dus verder met zijn ontwikkeling naar massaproductie. Aanvankelijk gaf Brewer een Londense firma in 1835 opdracht tot massaproductie. Maar dit was niet het einde van het verhaal.
De eerste machine in de geschiedenis van enveloppen
Bijna tien jaar later, in het jaar 1844 ontwikkelden twee Engelsen de eerste machine voor de productie van enveloppen. De geschiedenis ging daarmee een nieuwe kant op. Edwin Hill en Warren De La Rue toonden uiteindelijk in 1851 op de wereldtentoonstelling in Londen hun vouwmachine met pedaal. Ze hadden het patent op het apparaat en boden het vervolgens te koop aan. Op deze manier vond het ook zijn weg naar Duitsland: op de beurs in hetzelfde jaar kocht de papierhandelaar Carl Remkes één van de machines voor de firma Remker uit Wuppertal.
Duitse bedrijven die enveloppen produceren
Er was hier echter al sinds 1849 een fabriek voor enveloppen, die was opgericht door de zakenman Rommeler. Bij gebrek aan machines werden de enveloppen nog volledig met de hand gemaakt. De firma Remker was de eerste Duitse fabrikant van machinaal vervaardigde enveloppen , die hij uiteindelijk in 1855 op de markt bracht. In de daaropvolgende jaren volgden verschillende andere bedrijven, zoals Kemppenau, Bestehorn, Mayer, Lehman en Hildebrand, Reinhart Schmidt en Bergmann.
De eerste echte massaproductie
Vooral de firma Reinhart Schmidt werd succesvol. In de geschiedenis van de enveloppen had dit bedrijf al in 1870 verschillende machines voor de productie ervan in werking gesteld. Elke machine werd bediend door twee medewerkers. In 1874 had het bedrijf de prestaties verhoogd tot 150.000 stuks per dag. Dit stelde de fabrikant in staat de enveloppenmachine met stoombediening te produceren, die in 1867 op de Wereldtentoonstelling werd gepresenteerd. Elk van deze machines produceerde 20.000 tot 25.000 stuks per dag.
Belangrijke ontwikkelingen in de geschiedenis van de envelop
Toch was het de firma Reinhart Schmidt die de envelop naar een nieuw niveau bracht. In 1910 begonnen algemene proeven met een kijkvenster. Het eerste idee hiervoor waren lakvensters, maar de productie ervan was ingewikkeld. De noodzakelijke lak werd aangebracht op de achterkant van de enveloppe en moest de dubbele adressering vervangen. De firma Reinhart Schmidt bracht de experimenten uiteindelijk in serieproductie.
Het hoogtepunt van de geschiedenis: de enveloppen van nu
Enveloppen zoals we ze nu kennen, bestaan al heel lang in de geschiedenis. In 1925 introduceerde de firma Winkler und Dünnebier de eerste roterende enveloppenmachine. Enerzijds werd met een hogere snelheid gewerkt, anderzijds werd een arbeidsstap bespaard: de zegels van de enveloppen werden nu rechtstreeks gegomd in plaats van met de hand voorgegomd. Even later bracht hetzelfde bedrijf de envelop in de vorm die we nu kennen. In het jaar 1930 lukte het dit bedrijf omeen praktischere variant van het kijkvenster in serieproductie te brengen. Glassine-vensters voltooiden de weg naar de moderne envelop. In de loop der tijd heeft het zich verder ontwikkeld, zodat er tegenwoordig ook vierkante varianten of zelfs transparante enveloppen zijn.
De digitale brief: het einde van de geschiedenis van enveloppen?
Het ging een tijdje goed met de enveloppen. Toen kwam de digitalisering en daarmee de e-mail. In augustus 1984 kwam de eerste in Duitsland aan. Nog onschuldig, maar de omvang van de volgende ontwikkeling was nauwelijks te voorzien. Maar in de loop van de jaren negentig evolueerde het medium naar een van de belangrijkste communicatiemiddelen in Duitsland. Meer recentelijk kwamen daar berichtendiensten als WhatsApp en sociale netwerken als Facebook bij. Maar geen van hen slaagde erin de brief en envelop uit de geschiedenis te duwen.
Brieven in het digitale tijdperk: de geschiedenis van enveloppen gaat verder
Tegenwoordig worden brieven als retro gezien en daarom zijn ze weer in opkomst. Ze brengen rust en onthaasting in het dagelijks leven. Ze worden vaak lang bewaard om opnieuw te worden gelezen. In vergelijking met digitale communicatiemiddelen geven zij blijk van een meer persoonlijke aanpak. Er is meer tijd nodig voor de voorbereiding. Het ordenen van je gedachten is een belangrijke stap bij het schrijven van een brief. Het schrijven zelf kost tijd omdat elk woord zorgvuldig moet worden overwogen voordat het onherroepelijk op papier wordt gezet. Dit maakt brieven individueel en hetzelfde geldt voor de enveloppen. Formaat en grootte en zelfs de kleuren variëren afhankelijk van de gelegenheid waarvoor de brief wordt verzonden. De envelop zal dienovereenkomstig nog enige tijd in de geschiedenis bewaard blijven.